استادیار، بخش فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،
چکیده
ایران یکی از بزرگترین تولید کنندگان انار در دنیا است و سالانه بیش از یک میلیون تن انار تولید می‌کند. ضایعات انار بین 30 الی 50 درصد است. این ضایعات شامل انارهای درجه 2 و 3، آفتاب‌سوخته و ترک‌خورده می‌باشد که می‌توان دانه‌های آنها را با خشک کردن به یک محصول مناسب و مرغوب به نام اناردانه تبدیل و حدود 10 برابر ارزش افزوده ایجاد نمود. خشک‌کردن دانه انار در اغلب نقاط کشور ما به صورت آفتابی یا در هوای آزاد انجام می‌شود که مشکلات زیادی از جمله آلودگی با فضولات پرندگان و حیوانات در آن ایجاد شده و در نهایت موجب کاهش کیفیت ظاهری، فیزیکی و تغذیه‌ایی خواهد شد. یکی از بهترین روش‌های خشک‌کردن، طراحی، ساخت و استفاده از خشک‌کن‌های خورشیدی است. در این پژوهش برای خشک‌کردن دانه انار رقم بریت از یک خشک‌کن خورشیدی کابینتی مختلط به صورت فعال استفاده شد. به طور کلی زمان خشک کردن در دستگاه خورشیدی نسبت به روش آفتابی در بهترین حالت 5/83 % کاهش یافت (10 به 2 روز). شکل فیزیکی، جذابیت و رنگ دانه انار خشک شده با دستگاه خورشیدی بسیار مطلوب‌تر از روش آفتابی بود. مقدار ویتامین ث نیز در دانه انار خشک شده در دستگاه خورشیدی خیلی بیشتر از روش آفتابی بود. توصیه می‌شود که دانه‌های انار به صورت تک لایه روی توری‌های دستگاه ریخته شده و از ساعت 11 صبح الی 14 بعد از ظهر فن دستگاه روشن شود. جریان هوا در دستگاه به صورت بسیار کم و ملایم ایجاد شود. تولید اناردانه با خشک‌کن خورشیدی توصیه می‌شود.
)